6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, ülkemizde İş Sağlığı ve Güvenliği standartlarını belirleyen ve düzenleyen en temel mevzuaattır. Bu kanunun "Yürürlük" başlıklı 38. maddesi çeşitli tehlike sınıflarında yer alan işyerleri için ilgili kanunun yürürlük tarihlerini düzenlemektedir. Aslında 6331 Sayılı Kanun 2013 yılında yürürlüğe girerek tüm çalışanları kapsamına almıştı ancak devlet kurumları ve 50'den az çalışanı olan az tehlikeli işyerlerinde iş sağlığı güvenliği uzmanı ile işyeri hekimi görevlendirme zorunluluğu 2016, 2017, 2020, 2024 ve 2025 olmak üzere 5 kez ertelendi. Fakat 01.01.2025 yılı itibariyle ertelemeler sona erdi ve 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu başladı.
Az tehlikeli işyerlerine örnek nelerdir?
Avukatlık Ofisleri
Mali Müşavirlik Ofisleri
Danışmanlık Ofisleri
Otel ve Konaklama Hizmetleri
Restoranlar
Kurs ve Etüt Merkezleri vs.
Örnekler arttırılarak devam edebilir. Günlük hayatta akla gelebilecek pek çok işletme az tehlikeli işyerleri arasında yer almaktadır.
Bu düzenlemenin amacı nedir?
Bu düzenlemeler, iş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi, çalışanların sağlıklı ve güvenli bir ortamda çalışması amacıyla hayata geçirilmiştir. İşverenlerin, yasal yükümlülüklerini yerine getirerek hem çalışanlarının sağlığını korumaları hem de olası cezai yaptırımlardan kaçınmaları önem arz etmektedir.
İş yerinde en az kaç çalışanım varsa bu düzenlemeye tabiiyim?
İş Sağlığı ve Güvenliği 01.01.2025 itibariyle tüm iş yerlerinde işçi sayısı kaç olursa olsun uygulanması gereken bir zorunluluktur. Yani bu da demek oluyor ki iş yerlerinin 1 çalışanı dahi olsa bu yükümlülükleri yerine getirmesi gerekmektedir. İşverenler İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili süreçlerden sorumlu olup bahsettiğimiz yükümlülükleri yerine getirmek zorundadırlar.
İşveren olarak yükümlülüklerim nelerdir?
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 4. ve devamındaki maddeleri işverenin yükümlülüklerini düzenlemektedir. Buna göre işveren;
Mesleki risklerin önlenmesi amacıyla çalışanlarına İş Sağlığı ve Güvenliği eğitimleri vermek,
Risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmak,
İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izlemek ve denetlemek,
Mevcut durumun iyileştirilmesi ve uygunsuzlukların giderilmesi için çalışmalar yapmak,
Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılamak,
İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürütenler arasında iş birliği ve koordinasyonu sağlamak,
Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşlar tarafından iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirmek ile yükümlüdürler.
DİKKAT;
Ayrıca Kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri bakımından 01.01.2025 tarihinde yürürlüğe giren “İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri” başlıklı 6. madde ile yukarıda sayılan maddelere ek olarak iş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirme zorunluluğu gelmiştir.
Peki Kanunun 6. maddesi uyarınca işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirme zorunluluğunu nasıl yerine getirebilirim?
İşveren, çalışanları arasında iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurup, görevlendirebilir.
İşveren iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi çalıştırmıyorsa bu hizmeti OSGB'lerden hizmet alarak yerine getirebilir.
İşveren belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olması hâlinde, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir.
Belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olmayan ancak 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri veya işveren vekili tarafından Bakanlıkça ilan edilen eğitimleri tamamlamak şartıyla işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütebilirler.
Yürürlüğe giren 7. madde nedir?
01.01.2025 tarihinde 6. madde ile birlikte yürürlüğe giren bir diğer madde "İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin desteklenmesi" başlıklı 7. maddedir. İlgili madde Cumhurbaşkanı kararıyla az tehlikeli sınıfta yer alan ve ondan az çalışanı bulunan işyerlerinin de bakanlık desteğinden yararlanabileceğini düzenlemektedir. Ancak Kamu kurum ve kuruluşları bu destekten istisna tutulmuşlardır.
Yükümlülüklere aykırı davranma durumunda ne gibi yaptırımlarla karşılaşılabilir?
Kanunun 26. maddesi "İdari para cezaları ve uygulanması" hakkındadır. Buna göre uygulanacak cezalar;